O wartościach konstytucyjnych: godność człowieka, wolności, równe traktowanie i solidarność
Serce Konstytucji RP stanowią wartości, które tworzą fundament demokratycznego państwa prawa. Najważniejszą z nich jest godność człowieka – art. 30 stanowi: „Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela.” Oznacza to, że godność przysługuje każdemu człowiekowi od urodzenia i nie może być odebrana przez żaden organ władzy. To z niej wynikają wszystkie inne prawa.
Drugą kluczową wartością jest wolność. Konstytucja w art. 31–54 gwarantuje szereg wolności osobistych i obywatelskich, takich jak wolność sumienia, wyznania, słowa, zgromadzeń, zrzeszania się czy wyboru miejsca zamieszkania. Wolność w państwie demokratycznym nie oznacza jednak samowoli – kończy się tam, gdzie zaczyna się wolność drugiego człowieka.
Kolejnym filarem jest równość wobec prawa. Artykuł 32 stanowi, że wszyscy są równi wobec prawa i nikt nie może być dyskryminowany z jakiejkolwiek przyczyny – płci, wieku, pochodzenia, orientacji, przekonań religijnych czy politycznych. W praktyce zasada ta nakłada na państwo obowiązek tworzenia takich warunków, aby każdy miał równe szanse w życiu społecznym i zawodowym.
Ważnym elementem jest też solidarność społeczna – idea, że społeczeństwo ma obowiązek wspierać najsłabszych i współdziałać na rzecz dobra wspólnego. Solidarność to wartość nie tylko moralna, ale i prawna – wyrażona w Preambule oraz w przepisach o systemie pomocy społecznej i ochronie pracy.
Te cztery wartości – godność, wolność, równość i solidarność – przenikają całą Konstytucję. Razem tworzą model obywatelstwa opartego na szacunku i współodpowiedzialności.
